Formosa

Van het eiland Jinmen ben ik dinsdagochtend vertrokken in een twee motorig propellor vliegtuigje om de oversteek naar het grote eiland Taiwan te maken. Zo'n klein toestel is weer eens een hele andere ervaring dan de grote jumbojets waarmee je vaker vliegt. Onderweg vloog het toestel over de Penghu eilandengroep, oftewel de Pescadores eilanden zoals het vroeger werd genoemd. Een stukje Nederlandse geschiedenis lag daar onder mij. Immers, de VOC bouwde daar in de zeventiende eeuw haar basis om meer invloed en controle te krijgen over de handel met China.

De VOC bleef niet lang op de Pescadores eilanden hangen en vertrok al snel naar het grote eiland Taiwan, dat door de Portugezen die er eerder waren Formosa werd genoemd (het schone eiland). Op de zuidkust van Formosa, nu dichtbij Tainan, Anping, vond men een geschikte locatie om een basis op te zetten. Men bouwde een groot fort en noemde dit Zeelandia. Vanuit fort Zeelandia werden in een periode van veertig jaar grote delen van het eiland gekolonialiseerd en kon men aan de overkant in de provincie Fujian handel drijven met de Chinezen.

Vandaag de dag is er van het fort niet echt veel meer over dan de contouren en wat delen van de muren, dus er valt niet veel te zien. Desalniettemin wilde ik graag eens een bezoekje brengen aan dit stukje Nederland in China, want als de Japans, Chinese piraat Koxinga er niet was geweest dan had Nederland er een prachtig subtropisch eiland bij gehad met fraaie landschappen. Maar de geschiedenis ging als volgt: In 1662 werd het fort door Koxinga met 25.000 manschappen belegerd en moesten de Nederlandse kolonisten zich verschansen binnen de kasteelmuren. De belegering duurde negen maanden, waarbij de voedselvoorraden zodanig slinkten dat de gouveneur van het fort, Frederic Coyett, zich gewonnen moest geven.

Een overeenkomst met Koxinga werd getekend en de VOC verliet voor immer het schone eiland Formosa, en daarmee ook de kans om de Portugezen af te troeven in de handel met China. Eeuwig zonde natuurlijk. Overigens kreeg gouveneur Coyett kort na de val van Zeelandia de schuld van de hele afgang, maar later werd hij gerehabiliteerd. Koxinga stierf een paar maanden na de val van Zeelandia en kon niet teren op zijn roem. Hij wordt tegenwoordig vereerd als een held die de westerse mogendheden tartte en van Chinees grondgebied verdreef. Op Jinmen en in Tainan wordt hij zelfs aanbeden door de lokale bevolking als een godheid.